بهرام امیراحمدیان استاد دانشگاه تهران در گفتگو با «خطِ اعتدال» در خصوص سفر اخیر وزیر امور خارجه به ترکیه برای شرکت در نشست اکو گفت: سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) که ۱۰ کشور در آن عضویت دارند، از یک سو به سبب ساختار اقتصادی و از سوی دیگر به سبب ساختار سیاسی آن طور که از یک سازمان اقتصادی منطقه‌ای انتظار می‌رود، کارآمدی وجود نداشته و این نهاد نتوانسته انتظارات را برآورده کند. نکته‌ای اساسی که کشورهای عضو اکو را به یکدیگر متصل کرده، اولا پیوستگی جغرافیایی میان اعضا و در ثانی باور دینی مشترک میان این کشورهاست که همگی مسلمان هستند. از منظر اقتصادی اما تفاوت‌هایی جدی در ساختار اقتصاد کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی وجود دارد؛ ترکیه تجارت با اروپا را ترجیح می‌دهد، پاکستان به چین نگاه می‌کند و ایران نیز نگاهی مستقل دارد.
وی افزود: کشورهای آسیای مرکزی و تنها کشور حوزه قفقاز یعنی آذربایجان نیز از دیرباز روسیه را به عنوان شریک تجاری اصلی خود برگزیده بودند و افغانستان نیز کمک‌های آمریکا نقش مهمی در وضعیت اقتصادی این کشور دارد. ایران در حالی که بر اساس معیارهای فرهنگی با آذربایجان شیعه هم‌مرز است و با تاجیکستان و افغانستان هم‌زبان، نتوانسته روابط اقتصادی محکمی با این کشورها برقرار کند و ساختار سیاسی نیز این اجازه را نمی‌دهد.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: هر کدام از اعضای اکو حداکثر ۱۰ درصد از تجارتشان در قالب همکاری با کشورهای عضو این نهاد است. بنابراین ما باید با اصلاح اقتصادی، شرایط را به نوعی تغییر دهیم که سطح این تجارت افزایش یابد. تحریم مانع اصلی بر سر راه تجارت ایران است. نمی‌توان در دوره تحریم از کشورهای عضو اکو خواست که در مقابل اراده آمریکا بایستند و به رشد تجارت خود با ایران بیندیشند. افزایش غیرواقعی انتظارات از این نهاد بر خلاف منطق است. در میان کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی ما تنها با ترکیه توانسته‌ایم با پول ملی مبادله کنیم، در خصوص پاکستان این اتفاق نیفتاد و در خصوص دیگر کشورها نیز بعید است این مهم حاصل شود. از سوی دیگر نوسانات ارزی، تورم و مشکلات اقتصادی در این کشورها باعث شده ایران نتواند به توسعه جدی روابط با آن‌ها به خصوص در دوره تحریم بیندیشد.
بهرام امیراحمدیان در پایان گفت: ظرفیت‌ها فعال شوند تا ایران سود خود را از حضور در اکو داشته باشد. نباید انتظار داشته باشیم مجموع مبادلات را چند برابر کنیم و اگر کسی چنین حرفی بگوید یعنی شناختی از منطقه و اقتصاد منطقه‌ای ندارد. مبادلات اقتصادی اعضای اکو در درون سازمان همه ساله کمتر از ۱۰ درصد و آن هم نه به خاطر عضویت در اکوست، بلکه در صورت عدم عضویت در این سازمان نیز می‌توانستند همین سطح مبادلات سنتی خود را داشته باشند.
